Dla wielu dzieci i nastolatków internet stał się przestrzenią, w której uczą się, nawiązują znajomości, rozwijają pasje, ale i – niestety – czasem się gubią. Z perspektywy rodziców i terapeutów niełatwo jest rozpoznać moment, w którym codzienne „siedzenie w telefonie” zamienia się w problem – wpływając na zdrowie psychiczne, relacje czy funkcjonowanie w szkole.
Dział: Diagnoza
Choć każde doświadczenie kryzysu jest niepowtarzalne, badacze i praktycy starają się określić jego uniwersalne cechy. Wskazują na towarzyszący mu stres psychologiczny, związek z sytuacją społeczną oraz różnorodność sposobów radzenia sobie w kryzysie (Efimova i wsp., 2015; Kubacka-Jasiecka i Passowicz, 2016). Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie charakterystyki kryzysu uwzględniającej różne jego aspekty oraz wprowadzenie sposobów jego oceny przez osoby udzielające pomocy. Uwzględniony zostanie podział na kryzys sytuacyjny i rozwojowy, uzupełniony o kryzys egzystencjalny i stan kryzysowy w psychiatrii. Przedstawiona zostanie również specyfika działań w ramach interwencji kryzysowej. Informacje oparte o prace naukowe uzupełnione zostaną o studium przypadku służące efektywniejszemu zobrazowaniu tematu.
Praca z dzieckiem doświadczającym przemocy fizycznej to jedno z najbardziej wymagających i delikatnych wyzwań w psychologii dzieci i młodzieży. Przemoc fizyczna wywiera głęboki wpływ na rozwój dziecka i jest jednym z największych jego zagrożeń, zarówno w aspekcie psychicznym, jak i fizycznym (WHO i ISPCAN, 2006).
Ataki paniki mogą występować nagle lub być wywołane przez konkretne sytuacje. Mogą być jednym z objawów zespołu lęku napadowego (ICD-11: 6B01), ale towarzyszą również innym zaburzeniom lękowym i psychicznym.
Depresja jest powszechnie występującym zaburzeniem psychicznym, na które cierpi ponad 350 mln ludzi na całym świecie, co stanowi około 6% całej populacji. W Europie zaburzenie to dotyka 22 mln, a w Polsce około 4 mln (gov pl). Według danych NFZ (pacjent.gov.pl) w 2021 r. lekarze w Polsce rozpoznali depresję u ponad 682 tys. ludzi jako chorobę główną lub współwystępującą. W przeciągu 10 lat odnotowano ponad pięciokrotny wzrost liczby recept zrealizowanych dla dzieci i młodzieży poniżej 18. r.ż. – w 2013 r. było to 15,9 tys., w 2023 r. – 84,6 tys.
Model hipotezy cechy impulsywności (Bauchaine i wsp.) zakłada, że u podstaw behawioralnej ekspresji objawów ADHD oraz zaburzeń opozycyjno- -buntowniczych (ODD) i zaburzeń zachowania (CD) leży ogólny czynnik impulsywności. Nieuwaga występująca w ADHD rozumiana jest tu jako wtórna w stosunku do objawów związanych z nadruchliwością i impulsywnością.
„Nie chcę czuć lęku”. „Zabierz go!”. „Czy możemy podczas terapii go wyłączyć? Zapomnieć?”. To tylko niektóre ze stwierdzeń, jakie pojawiają się podczas pierwszych spotkań terapeutycznych dzieci i ich bliskich, zmagających się z diagnozą zaburzeń lękowych. Nie można jednak „wyłączyć” lęku – jest on motywatorem do rozwoju, pobudza podjęcie zachowań w kierunku zmiany, ale może być także destrukcyjny i obezwładniający. To drugie oblicze lęku prowadzi do kształtowania się zaburzeń lękowych, z którymi zmaga się coraz więcej najmłodszych Polaków.
Zaburzenia adaptacyjne rozumiane są jako reakcja pojawiająca się na trudne wydarzenia, zmiany behawioralne lub emocjonalne będące przyczynkiem do pojawienia się trudności w funkcjonowaniu w sferze rodzinnej, społecznej, edukacyjnej, osobistej lub zawodowej. Rodzaj lub nasilenie objawów nie musi przyjmować charakteru skrajnie przerażającego lub zagrażającego. Innymi słowy, to nieprzystosowawcza odpowiedź na charakterystyczny stresor psychospołeczny.
Efektywność udzielanej pomocy w dużej mierze zależy od poprawnego rozpoznania, czyli trafnej diagnozy, a ta może zostać przeprowadzona przy użyciu dobrze dobranych i umiejętnie wykorzystywanych, wysokiej jakości narzędzi diagnostycznych. W ostatnim czasie w obszarze diagnozy psychologicznej młodzieży mamy do dyspozycji różnorodne narzędzia diagnostyczne. Liczba dostępnych metod diagnostycznych intensywnie się zwiększa.