Choć każde doświadczenie kryzysu jest niepowtarzalne, badacze i praktycy starają się określić jego uniwersalne cechy. Wskazują na towarzyszący mu stres psychologiczny, związek z sytuacją społeczną oraz różnorodność sposobów radzenia sobie w kryzysie (Efimova i wsp., 2015; Kubacka-Jasiecka i Passowicz, 2016). Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie charakterystyki kryzysu uwzględniającej różne jego aspekty oraz wprowadzenie sposobów jego oceny przez osoby udzielające pomocy. Uwzględniony zostanie podział na kryzys sytuacyjny i rozwojowy, uzupełniony o kryzys egzystencjalny i stan kryzysowy w psychiatrii. Przedstawiona zostanie również specyfika działań w ramach interwencji kryzysowej. Informacje oparte o prace naukowe uzupełnione zostaną o studium przypadku służące efektywniejszemu zobrazowaniu tematu.
Autor: Adrianna Smurzyńska
Psycholog dzieci, młodzieży i dorosłych, psychoterapeutka w trakcie szkolenia w nurcie poznawczo-behawioralnym, psychotraumatolog, doktor nauk humanistycznych w dziedzinie filozofii. Pracę terapeutyczną wzbogaca zdobytymi kompetencjami w zakresie arteterapii, psychodramy, pracy z ciałem, porozumienia bez przemocy oraz rodzicielstwa bliskości dla profesjonalistów.
Charakterystyka i budowanie planu terapeutycznego w pracy z dziećmi i młodzieżą
Autoagresja u dzieci i młodzieży jak np. samookaleczenia wywołują wiele niepokoju i niezrozumienia wśród ich rodziców i opiekunów. Nierzadko dokonujące takich czynów nastolatkowie sami nie wiedzą, dlaczego skorzystały z takiego zachowania. Z pomocą mogą przyjść wskazówki osób badających to zjawisko, będących jednocześnie praktykami w zawodach pomocowych. Niniejszy artykuł powstał na bazie takich doświadczeń.
Samobójstwo stanowi drugą w kolejności z najczęstszych przyczyn śmierci nastolatków (m.in. Grant i in., 2023). Nikogo nie dziwi zatem, że zapobieganie samobójstwom jest ważnym celem działań zarówno osób wychowujących dzieci, jak i specjalistów w zakresie zdrowia psychicznego. Wahania nastroju u nastolatków odgrywają istotną rolę w tym kontekście, dlatego celem niniejszego artykułu jest przybliżenie problematyki zachowań samobójczych wśród młodzieży oraz ich relacji z zaburzeniami nastroju. Wskazane zostaną również podstawowe metody pracy z osobami ich doświadczającymi, przedstawione na bazie studium przypadku.
Zawarte w klasyfikacjach diagnostycznych akty autoagresywne dotyczą przede wszystkim przemocy fizycznej skierowanej na samego/samą siebie. Tak rozumiane samouszkodzenia mają często swój początek między 13. a 15. rokiem życia, a ich częstotliwość u młodzieży jest ok. 2–5 razy większa niż u osób dorosłych (Baiden, Stewart i Fallon, 2018; Makowska i Gmitrowicz, 2018; Radziwiłłowicz, 2020; Walsh, 2014). Do niedawna traktowane jako objaw innych zaburzeń, samouszkodzenia coraz częściej traktowane są przez badaczy i klinicystów jako odrębny fenomen.