Wśród zagrożeń cyfrowych szczególne miejsce zajmują te związane z seksualnością, choć wciąż mówimy o nich zbyt rzadko.
WARTO WIEDZIEĆ
Raport z 2023 r. pokazuje, że ponad 97% polskich nastolatków codziennie korzysta z internetu, a ponad 70% spędza w sieci więcej niż cztery godziny dziennie (NASK „Nastolatki 3.0”, 2023). Z kolei badania Fundacji Mamy i Taty (2025) pokazują, że ponad połowa polskich nastolatków miała kontakt z treściami pornograficznymi, a średni wiek pierwszej ekspozycji to zaledwie 11 lat – przy czym co piąte dziecko zetknęło się z takimi treściami jeszcze przed ukończeniem 10. r.ż. Niestety, aż 76% dzieci nigdy nie rozmawiało na ten temat z rodzicem.
Spójrzmy na te liczby nie jak na dane, a na realne historie, które trafiają do naszych gabinetów. Dzieci, które mierzą się z czymś, czego nie rozumieją. Rodzice, którzy czują bezradność. Dlatego tak istotna staje się psychoedukacja w temacie zagrożeń w sieci – nie po to, by siać lęk, ale by wspierać. Jako specjaliści z zakresu pomocy psychologicznej pomagamy rodzicom, jak budować mosty porozumienia, zamiast murów milczenia. Ten pomost w relacjach rodzic – dziecko sprzyja rozwojowi psychicznemu i seksualnemu dzieci i młodzieży.
Typy zagrożeń seksualnych w sieci – przegląd zjawisk
Pornografia jest tematem najczęściej kojarzonym z seksualnymi zagrożeniami w internecie, ale przestrzeń cyfrowa niesie za sobą wiele innych, często bardziej złożonych zjawisk. W pracy z dziećmi, młodzieżą, jak i z ich rodzicami możemy spotkać się ze zjawiskami, takimi jak: sexting, grooming online, deep-fake, pornografia generowana przez AI, revenge porn (tzw. pornografia zemsty), wykorzystywanie seksualne w czasie rzeczywistym (live streaming) oraz cyfrowa presja seksualna. Poniżej zestawienie z wyjaśnieniem zjawisk, które może posłużyć w procesie psychoedukacji
klientów.
Typy zagrożeń seksualnych w sieci
- Sexting. Sexting to zjawisko polegające na dobrowolnym wysyłaniu lub odbieraniu treści o charakterze seksualnym – najczęściej zdjęć, filmów lub wiadomości. U młodzieży może mieć charakter eksperymentowania, ale niesie poważne ryzyko wtórnej wiktymizacji, gdy materiały te zostaną rozpowszechnione bez zgody nadawcy.
- Grooming online. Grooming to proces uwodzenia dziecka w przestrzeni cyfrowej w celu wykorzystania seksualnego. Sprawca stopniowo buduje relację zaufania, manipulując emocjami dziecka i przesuwając granice w kierunku kontaktu seksualnego – zarówno realnego, jak i wirtualnego.
- Pornografia. Pornografia obejmuje treści wizualne, tekstowe lub dźwiękowe przedstawiające akty seksualne, mające na celu wywołanie podniecenia u odbiorcy. Może być postrzegana jako forma eksploracji seksualności wśród dorosłych, nadmierna ekspozycja – szczególnie u osób niepełnoletnich – wiąże się z ryzykiem zaburzeń w postrzeganiu relacji międzyludzkich, uzależnień i wielu innych zagrożeń.
- Deepfake i pornografia generowana przez AI.
Wykorzystując sztuczną inteligencję, możliwe jest tworzenie realistycznych materiałów pornograficznych z udziałem twarzy rzeczywistych osób (często niepełnoletnich), bez ich wiedzy czy zgody. Tego typu materiały wykorzystywane są m.in. do cyberprzemocy, szantażu oraz poniżenia ofiar w środowisku rówieśniczym. - Revenge porn (tzw. pornografia zemsty). To forma przemocy seksualnej polegająca na publikacji intymnych zdjęć lub nagrań bez zgody osoby przedstawionej – zazwyczaj przez byłego partnera. Motywem jest zazwyczaj chęć zemsty lub upokorzenia, a skutki psychologiczne mogą być równie destrukcyjne jak konsekwencje prawne.
- Wykorzystywanie seksualne w czasie rzeczywistym (live streaming). Ten rodzaj nadużycia polega na angażowaniu dziecka w akty seksualne transmitowane na żywo, często pod presją, szantażem lub przymusem. Zjawisko to bywa niewidoczne dla otoczenia, a trauma ofiar jest pogłębiana przez natychmiastową i globalną dystrybucję materiału.
- Cyfrowa presja seksualna. Presja rówieśnicza w sieci, np. zachęcanie do wysyłania „nudesów”, reagowania na erotyczne treści lub uczestnictwa w rozmowach o charakterze seksualnym, staje się coraz powszechniejszym problemem. Młodzież często nie posiada narzędzi, by skutecznie odmówić – zwłaszcza w obawie przed wykluczeniem społecznym.
Jak edukować rodziców w gabinecie?
Praktyczne podejście terapeutyczne
Pracując w kontekście indywidualnym, jak i przedszkolnym, coraz częściej spotykam się z pytaniami, niepokojem i dezorientacją dorosłych wobec zjawisk seksualnych w świecie cyfrowym: ,,Co zrobić?”, „Jak zrobić?”, „Jak porozmawiać?”, „Jak zapytać?” – często te pytania pojawiają się w kontekście trudnych sytuacji, np. rodzice odkryli, że dziecko oglądało treści pornograficzne lub uczestniczyło w sextingu. Rozmowa ze swoimi dziećmi o tematach tabu nie jest łatwa, ale jednocześnie podkreślam, że nie muszą być w tym idealni – każdy ma prawo popełniać błędy. Najważniejsze jest to, że chcą być blisko swojego dziecka i budować z nim autentyczną relację.
Edukacja rodziców w zakresie zagrożeń seksualnych w internecie to nie jest jedno spotkanie czy ulotka – to proces, który buduje się w dialogu i jest oparty na zaufaniu, szacunku dla ich dotychczasowych doś...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań czasopisma „Psychologia Dzieci i Młodzieży”
- Dostęp do wszystkich archiwalnych numerów czasopisma w wersji elektronicznej
- Zniżki na konferencje i szkolenia
- ...i wiele więcej!
