Zasady udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniowi w placówce ma polegać na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych i czynników środowiskowych wpływających na jego funkcjonowanie w przedszkolu, szkole i placówce, w celu wspierania potencjału rozwojowego ucznia i stwarzania warunków do jego aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu placówki oraz w środowisku społecznym. 

Potrzeba objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną wynika w szczególności:

• z niepełnosprawności,
• z niedostosowania społecznego,
• z zagrożenia niedostosowaniem społecznym,
• z zaburzeń zachowania lub emocji,
• ze szczególnych uzdolnień,
• ze specyficznych trudności w uczeniu się,
• z deficytów kompetencji i zaburzeń sprawności językowych,
• z choroby przewlekłej,
• z sytuacji kryzysowych lub trau­­­matycznych,
• z niepowodzeń edukacyjnych,
• z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego i kontaktami środowiskowymi,
• z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą.

Za organizację pomocy psychologiczno-pedagogicznej w placówce odpowiedzialny jest dyrektor. Zadaniem wszystkich nauczycieli pracujących z dziećmi jest rozpoznawanie ich indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych. Takie działanie nauczycieli pozwala zaspokoić potrzeby ucznia trafnie dobranymi aktywnościami. Ważne jest także określanie mocnych stron i predyspozycji oraz zainteresowań i uzdolnień uczniów. Bazując na mocnych stronach i predyspozycjach czy zainteresowaniach, możemy, odpowiednio układając aktywności czy opracowując personalizowane karty pracy, uzyskać zaskakująco dobre efekty edukacyjne. 
Duże znaczenie w pracy z uczniem ma także umiejętne rozpoznawanie przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu ucznia, w tym wszelkich barier i ograniczeń utrudniających mu funkcjonowanie i aktywne uczestnictwo w życiu placówki. W tym celu nauczyciele powinni podejmować działania sprzyjające rozwojowi kompetencji oraz potencjału uczniów w celu podnoszenia efektywności uczenia się i poprawy ich funkcjonowania. 
Bardzo ważna jest też współpraca z poradnią psychologiczno-pedagogiczną w procesie diagnostycznym (np. obserwacja pedagogiczna, współpraca z rodzicami, analiza wytworów pracy uczniów, takich jak zeszyty, prace plastyczne, testy, sprawdziany) i postdiagnostycznym (dostosowanie wymagań w wyniku zaleceń poradni, ustalenie zasad dalszej pracy z uczniem, dalsza współpraca z rodzicami), w szczególności w zakresie oceny funkcjonowania uczniów, barier i ograniczeń w środowisku utrudniających funkcjonowanie uczniów i ich uczestnictwo w życiu placówki oraz efektów działań podejmowanych w celu poprawy funkcjonowania ucznia oraz planowania dalszych działań.

Aby sprostać tym wymaganiom, nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści powinni prowadzić: 

1. w przedszkolu – obserwację pedagogiczną mającą na celu wczesne rozpoznanie u dziecka dysharmonii rozwojowych i podjęcie wczesnej interwencji, a w przypadku dzieci realizujących obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne – obserwację pedagogiczną zakończoną analizą i oceną gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna); 
2. w szkole: 
   a) obserwację pedagogiczną w trakcie bieżącej pracy z uczniami mającą na celu rozpoznanie u uczniów: 
   – trudności w uczeniu się, w tym w przypadku uczniów klas I–III szkoły podstawowej deficytów kompetencji i zaburzeń sprawności językowych oraz ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się, a także potencjału ucznia i jego zainteresowań, 
   – szczególnych uzdolnień; 
   b) wspomaganie uczniów w wyborze kierunku kształcenia i zawodu w trakcie bieżącej pracy z uczniami.

Tabela 1. Rodzaj zajęć w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej w formach określonych w rozporządzeniu