Trening Kontroli Złości (TKZ) dzieci i młodzieży

Program ten, oparty na założeniach terapii poznawczo-behawioralnej, pomaga dzieciom i młodzieży rozpoznawać sygnały złości, zarządzać impulsami oraz rozwijać konstruktywne strategie radzenia sobie z frustracją i stresem. Złość, choć naturalna, może stać się trudna do kontrolowania, szczególnie w okresie dzieciństwa i adolescencji, kiedy umiejętności emocjonalne są jeszcze w fazie rozwoju (Beck, 2020; Huebner, 2018).

Złość jako emocja – natura i funkcja

Złość odgrywa ważną rolę w życiu emocjonalnym każdego człowieka. Jest sygnałem, że coś nie funkcjonuje prawidłowo, że ktoś lub coś narusza nasze granice, prawa czy potrzeby. Może motywować do działania, obrony swoich interesów, a nawet zmiany niekorzystnej sytuacji. Jednak niekontrolowana złość, zwłaszcza w przypadku dzieci i młodzieży, może prowadzić do destrukcyjnych zachowań, takich jak agresja, impulsywność czy ucieczka w wycofanie.

Podstawy psychologiczne Treningu Kontroli Złości

TKZ opiera się głównie na dwóch filarach: psychologii behawioralnej oraz psychologii skutków. Poznanie tych dwóch podejść jest kluczowe, by zrozumieć, jak działa trening i jakie cele przed sobą stawia.

Psychologia behawioralna

Psychologia behawioralna kładzie nacisk na to, że nasze zachowania są wynikiem nabytych nawyków i wzorców, które mogą być modyfikowane. TKZ w tym kontekście działa poprzez wprowadzenie nowych, bardziej adaptacyjnych sposobów reagowania na stresory wywołujące złość. Behawioralne podejście zakłada, że złość i agresywne zachowania są formą reakcji na bodźce zewnętrzne, a poprzez zmianę wzorców myślenia i zachowania dziecko może nauczyć się lepiej zarządzać swoją złością.

Psychologia skutków

Zgodnie z psychologią skutków każde zachowanie prowadzi do określonych konsekwencji, które mogą wzmacniać lub osłabiać przyszłe zachowania. Dzieci i młodzież, uczestnicząc w TKZ, uczą się, że ich impulsywne reakcje, takie jak krzyk, agresja czy ucieczka, prowadzą do negatywnych konsekwencji, np. do konfliktów z rówieśnikami, kar czy utraty zaufania bliskich. W treningu kładzie się nacisk na to, aby...